sábado, 8 de junho de 2013

Francada 'fisga de varios dientes'

La palabra gallega francada hace referencia a una fisga o arpón dotado de varios dientes, más de tres, usualmente empleada para la captura y arponeo de la lamprea, la anguila y la solla, a pie o desde una embarcación en zonas de poco fondo. 
 
Francadas en el Museo do Pobo Galego (Santiago de Compostela)
No conozco ninguna etimología establecida para esta palabra, así que puedo dar mi propuesta. En mi opinión es una formación colectiva, por medio del sufijo colectivo -ada, no distinta de rapazada 'grupo de jóvenes' (derivado de rapaz) o ramallada 'vegetación, ramaje' (de ramallo 'rama, ramo'), partiendo de una base *franca ou *franco. Esta base es idéntica al germánico común *frankōn 'jabalina' (Orel 2003 s.v.) que origina palabras como el nórdico antiguo frakka 'jabalina, dardo', e inglés antiguo franca 'jabalina, lanza'


El testimonio escrito más antiguo que conozco de esta palabra es tardío, de mediados del siglo XVIII. Está recogido en el "Coloquio de 24 gallegos" de Sarmiento


Querían pescá-los

a todos arreo

cal se fosen peixes

con seus estromentos,



a uns de rapeta,

a outros ao xeito,

outros ao volante

con ganchos de ferro,



de secada muitos,

con ferros rastreiros,

outros de sacada

e todos con cerco;



uns con canivelas

querían collé-los,

con francadas outros

que andan sen señeiros
[Querían pescarlos
a todos de continuo
como si fuesen peces
con sus instrumentos

a unos de rapeta
a otros al xeito 
otros al volante
con ganchos de hierro

de secada muchos
con hierros rastreros
otros de sacada
y todos con cerco

unos con caña
querían cogerlos
con francada otros
que van en solitario]

Sem comentários:

Enviar um comentário